Nazwa alkaliczne wynika z faktu wykorzystywania alkalicznego czyli zasadowego elektrolitu (roztworu). Zasada działania obu rodzajów baterii jest taka sama ale inne, lepsze roztwory wykorzystywane w charakterze elektrolitu przyczyniają się do dłuższej żywotności baterii alkalicznych w stosunku do tak zwanych zwykłych baterii. Kolejną zaletą baterii alkalicznych, szczególnie istotną tam, gdzie styczność z bateriami mają dzieci (baterie wykorzystywane w zabawkach), jest fakt, że baterie alkaliczne nie wylewają się po ich całkowitym rozładowaniu. Dzięki temu, gdy przypadkiem przegapimy moment wymiany baterii, nie zobaczymy samochodziku czy innej zabawki zalanej elektrolitem ze zużytej baterii.